Ta seria trzech artykułów koncentruje się na audiodeskrypcji jako pomocy dla osób z upośledzeniem wzroku. Chodzi o to, aby zrozumieć temat, ale przede wszystkim, by zagłębić się w szczegóły: jak to funkcjonuje, gdy jesteś profesjonalistą w dziedzinie kultury? Jakie są punkty, na które należy zwrócić uwagę? Jakie pytania mogą się pojawić? W jaki sposób możemy zaoferować opis audio, który jest jak najbardziej zbliżony do potrzeb i oczekiwań osób niedowidzących?
Ta pierwsza część, wprowadzająca, koncentruje się na docelowych odbiorcach, odwiedzających, którzy są niedowidzący. Aby zaoferować im odpowiednie rozwiązania, musimy mieć wiedzę o ich niepełnosprawności i związanych z nią niuansach.
We Francji 1,7 miliona osób cierpi na łagodne, umiarkowane lub głębokie upośledzenie wzroku. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) liczba ta podwoi się do 2050 r., wraz ze wzrostem średniej długości życia i starzeniem się światowej populacji. Z punktu widzenia powszechnej dostępności, w tym obiektów kulturalnych, dostosowanie treści do interpretacji kulturowej jest dużym wyzwaniem. Francuska Federacja Niewidomych (Fédération des Aveugles de France) wyróżnia trzy rodzaje upośledzenia wzroku, w zależności od stopnia ślepoty:
- Całkowita ślepota: osoby cierpiące na tę chorobę nie postrzegają światła (ani kolorów, kontrastów, kształtów …);
- Głęboka ślepota: szczątkowe widzenie jest ograniczone do rozróżniania sylwetek i dlatego jest bardzo niewyraźne, choć nieco bardziej wrażliwe na światło;
- Umiarkowane upośledzenie wzroku: z odległości 4 metrów niemożliwe jest rozróżnienie twarzy, zaś z bliska niemożliwe jest czytanie.
nteresujące jest również rozróżnienie pochodzenia upośledzenia: czy jest to wada wrodzona, czy też pojawiła się później? Odbiór treści audiodeskrypcji będzie wtedy inny; na przykład wywołane referencje wizualne będą miały mniejszy oddźwięk u osób, których upośledzenie wzroku występuje od urodzenia. Zachęca nas to do łączenia różnych typów urządzeń, które odwołują się do wielu zmysłów – kwestię tę omówimy w drugim artykule.
To krótkie podsumowanie rodzajów upośledzeń wzroku podkreśla różnorodność, którą obejmują. Rodzi to pytanie o „właściwe” narzędzie ułatwiające dostęp do kultury osobom niedowidzącym: w jaki sposób możemy zaoferować tym odwiedzającym pomoc dostosowaną do odmienności ich profili? Podczas gdy audiodeskrypcja okazała się jak dotąd najbardziej odpowiednim i powszechnym rozwiązaniem, pojawiło się wiele pytań dotyczących metod jej tworzenia. Jaką treść należy uwzględnić? Jak powinna być sformułowana, w jakim tonie i z jakim słownictwem? Kto powinien być zaangażowany w cały łańcuch produkcji? Jak można połączyć audiodeskrypcję z innymi narzędziami mediacji? Omówimy i zilustrujemy te pytania w następnym artykule!